ŞEHİR EFSANELERİ

21.09.2014 12:22:45

890 yıllarda Bulancak Talipli köyünde başlayan Almaya ya uzanan bir girişimcinin serüvenini anlatmak istiyorum. Samgüney köyünden Veyisoğullarından Mustafa Özcan namı diğer (Hışır Mustafa) ,her sabah namazdan önce kalkar işyerine gider işleri ile meşgul olur . Osmanlının ekonomik anlamda buhranlı olduğu dönemler. Bulancak  o zamanlar ilçe değil Akköy nahiyesi ,küçük bir kasaba işsizliğin, fakirliğin ,yoksulluğun olduğu bir dönem. Hışır Mustafa nın iş yeri Bugünkü postanenin olduğu yerde . Bulancak ın fındık pazarının olduğu bölge ve eski camii  mevkii  ticaret hayatının döndüğü yerler. Bir kahve içmeye gelen dostu ile başlayan sohbeti aklına parlak fikirler getirir. Giresun limanın dan o yılar azda olsa kabuklu fındık satılırdı.( liman çekek  şeklinde)  Fındığı işleyerek pek satan yoktur. Hışır Mustafa fındığı işlemek ister Pazar arama gayretindedir ama  Rusya ,İsviçre azda olsa fındık almaktadırlar. Çikolata İsviçre, İngiltere, Fransa da( Marsilya) ve Almanya da  üretilmekte fakat fındıkla birlikte rafine edilmemekte.
 1900 yıllarında fındığın tek üreticisi ve dışsatımcısı Türkiye’ dir. İsviçreli Lui Ramber’ in 5 Mayıs 1902 tarihli gezi günlüğünde fındıkla ilgili şu cümleler yer almıştır: Sabah şafakla beraber Giresun’ a geldik… İşte bugün fındık diyarındayız… Yamaçlar üzerinde, küçük vadilerin kıvrımlarında, sözün kısası her tarafta düzenli biçimde dikilmiş fındıklar görülür’’ demektedir. Hışır Mustafa bir iş için uğradığı Giresun Ticaret odasına gelen heyetlerle tanışır , heyette Almanya da  ticaret yapan bir iş adamı da vardır.  Tercüman vasıtasıyla fikirler alır Avrupa   ülkeleri hakkında çikolata üretimi hakkında değişik istatistik bilgiler edinir. Bu fikirler ışığında yıllar önce aklına gelen düşünceyi hayata geçirmek üzere  atına binerek Bulancak a gelir. İlk işi kırma fabrikasını kurmaktır. Kırma  fabrikasını kuracak ama o zamanlar elektrik yok, sanayi gelişmiş değil. El değirmenlerinde insan gücü ile kırma sistemi üzerine çalışır ve zor şartlarda kırma fabrikasını faaliyete geçirir. Çuvallanması kolay değil, jüt çuval yoktur. Onun içinde el dokuma jüt çuval atölyesi kurmaya kara verir. Meşakkatli bir süreçten sonra faaliyete geçer. Yıl 1907 dir ,5 yıl önce tanıştığı heyetten aldığı bilgiler üzerine Almanya da bulunan iş adamına mektup yazar. Fındığın cins ve kalitesinden bahseden içerikte mektuba cevap gelir. Sevinir ama gemi ile Almanya ya fındık götürmek zordur. Giresun İstanbul arası  maden taşıyan bir kaptan arkadaşından bilgi edinir. Tuna nehri üzerinden ulaşabileceğini söyler. İhracat o yıllar bugünkü gibi eylül ekim aylarında değil , nisan mayıs aylarında yapılırdı. Giresun  limanında (doğal kumsal çekek ) filikalarla açıkta buluna gemiye yüklenirdi. Yolculuk başlamıştır artık. Almanya ya Karedeniz üzerinden Tuna nehri havzasından 3500 km ye yakın deniz hattı. Almanya Kara orman bölgesine uzanan yolculuk .Almanya nın ilk fındık ile  tanışması ,ilk Türkiye’den Almanya ya fındık İhracatı 1907 yılı mayıs ayıdır.
 Hışır Mustafa (veyisoğlu) zor şartlarda girişimcilik adına imkanların hiç olmadığı dönemde bir zoru başarmış , Almanya ya ilk Fındık ihracat eden kişi olarak tarihe geçmiştir. Bugün Almanların çikolata sanayiinde bir numara olmaları, Türkiye nin   fındık da en büyük alıcısı olmasın arkasında Bulancak lı Hışır Mustafa yı unutmamak gerekir.Bir Bulancaklı, Giresunlu olarak gurur duyacağımız örnek alacağımız girişimcidir. Hışır Mustafa nın  girişimleri  bölgeye sağladığı istihdam bunlar ile bitmemektedir.
  devam ederiz inşallah...

Ekleyen/Kaynak: HIDIROGLU

Yorumlar [ Yorum Yaz ]